دوجی سنگ قبر (Gravestone Doji) چیست؟
دوجی سنگ قبر (Gravestone Doji) یک شمعدان دوجی نزولی است و در الگوهای مناسب شمعدان، اغلب به عنوان یک شمع معکوس دیده می شود. قیمت های open (باز شدن)، low (پایین ترین قیمت) و close (بسته شدن) همگی برابر هستند و دارای سایه بالای بلندی می باشد. این نوع دوجی به عنوان شمعدان وارونه “T” روی یک نمودار مشاهده می شود.
سایه بالای بلند نشان دهنده این است که در ابتدا قدرت بازار رو به صعود (bullish) می باشد ولی سرآخر قدرت نزولی بازار (bear – عرضه زیاد) بر قدرت صعودی چیره می شود و به سرعت قیمت افت می کند.
سقوط ناگهانی قیمت دوجی سنگ قبر، فروش کامل یک شمعدان سبز رنگ (کندل صعودی) را نشان می دهد (به “High” در شکل ۱ توجه کنید).
کندل دوجی سنگ قبر پیشنهاد می کند که خرس ها (bears) در آخرین لحظه گاوها (bulls) را به زیر زمین می زنند. با وجود داشتن پمپ اولیه (به قیمت High شکل ۱ مراجعه کنید)، گاوها نتوانستند قیمت را در نقطه High نگه دارند. دوجی سنگ قبر نشانگر یک پیروزی عظیم خرس ها (قدرت نزولی بازار) است.
نکات کلیدی
- دوجی سنگ قبر، الگویی نزولی است که نشان دهنده یک روند معکوس با یک سیر نزولی در حرکت قیمت وجود خواهد داشت.
- الگوی سنگ قبر می تواند به عنوان نشانه ای برای سیو کردن سود در پایان موقعیت صعودی (پایان روند صعودی) و شروع یک روند نزولی مورد استفاده قرار گیرد.
- نقطه مقابل دوجی سنگ قبر (gravestone doji)، دوجی سنجاقک (dragonfly doji) است.
توضیحات شکل گیری الگوی یک سنگ قبر دوجی
برای بیان بهتر آن، در اینجا یک تشریح سریع از سنگ قبر دوجی است. اگر شکل ۲ را مشاهده کنید، متوجه خواهید شد که شمع ها با قیمت ۱ دلار باز شده اند. گاوها (قدرت صعودی بازار یا تقاضای بالا) به سرعت آن را به ۵ دلار رسانده اند. فشار به سمت بالا، بدون وجود یک حرکت یا فشار نزولی، کاملاً یک شاهکار است. حرکت صعودی اولیه به وضوح تلاش خرس ها را کم کرده است.

با این حال، همان طور که شمع بازی می کند (تصویر ۳)، خرس ها شروع به فروش می کنند (عرضه زیاد می شود). فشار فروش به حدی می رسد که قیمت به ۱ دلار برمی گردد – باز هم به قیمت باز شدن (opening). شمع کاملاً فروخته می شود تا زمانی که شمع بسته شود (قیمت باز با قیمت بسته برابر می شود) _ تصویر ۴.
توجه داشته باشید که علیرغم میزان تلاش اولیه صعودی، این شمعدان چگونه با همان قیمت باز، بسته شد. چنین اقدام یا حرکت قیمتی معمولاً یک دوجی سنگ قبر را ارائه می دهد.
یک الگوی شمعی سنگ قبر دوجی به معامله گر چه می گوید؟
یک الگوی دوجی سنگ قبر حاکی از آن است که یک وارونگی نزولی در راه است. برای معتبر بودن الگو حتما لازم نیست قیمت های باز (open)، پایین (low) و پایانی (closing) با هم برابر باشند، باید یک دم نسبتاً کوچک وجود داشته باشد (سایه بلند از بالا و یک دم کوچک از پایین)، در غیر این صورت می توان این الگو را به عنوان چکش معکوس، shooting star یا spinning top طبقه بندی کرد.
روایت بازار این است که گاوها (قدرت صعودی بازار) تلاش می کنند تا به بالاترین سطح در طی یک جلسه از کندل صعود کنند، اما خرس ها با نزدیک شدن به پایان جلسه یک کندل، قیمت بسته شدن را نزدیک به قیمت باز (open) می رسانند. بنابراین سایه فوقانی بلند نشان دهنده شتاب از دست دادن کنترل بازار توسط گاوها است.
در حالی که دوجی سنگ قبر را می توان در انتهای روند نزولی پیدا کرد، اما بیشتر معمولاً یافتن آن در انتهای یک روند صعودی است. اگرچه دوجی سنگ قبر محبوب است، اما از همان مشکلات قابل اطمینان مانند بسیاری از الگوهای بصری رنج می برد. به طور کلی معامله گران روی یک دوجی سنگ قبر تصمیم گیری نمی کنند مگر این که شمع بعدی تأیید معکوس (reversal) را ارائه دهد.
معامله کردن با الگوی دوجی سنگ قبر (Gravestone Doji)
معامله گران معمولاً پس از شناسایی الگوی دوجی سنگ قبر، از موقعیت های بلند (long positions) خارج می شوند یا موقعیت های کوتاه (short positions) را شروع می کنند، هر چند استفاده از این الگوی شمعی همراه با سایر اشکال تجزیه و تحلیل فنی یا تکنیکال به عنوان تأیید مهم است. اغلب اوقات، معامله گران همچنین به حجم مرتبط با همان کندل و همچنین حرکت کندل های قبلی به عنوان شاخص های بالقوه قابلیت اطمینان الگو (شکل گرفتن یک الگو) نگاه می کنند.
نمودار زیر (شکل ۵) یک دوجی سنگ قبر در سهام شرکت Cyanotech Corp به دنبال روند صعودی، حجم بالای قابل توجهی را نشان می دهد، که می تواند نشان دهنده یک روند نزولی در کوتاه مدت پس از شکست باشد.

در این مثال، دوجی سنگ قبر می تواند شکست ناگهانی بیشتری (breakdown) را از سطح فعلی پیش بینی کند تا گپ یا شکاف (gap) نزدیک به میانگین متحرک ۵۰ یا ۲۰۰ روزه را به ترتیب به ۴.۱۶ دلار و ۴.۰۸ دلار کاهش دهد. معامله گران همچنین برای تأیید شکست ناگهانی (breakdown)، به شاخص های تکنیکال دیگر نگاه می کنند، مانند شاخص مقاومت نسبی (RSI) یا واگرایی همگرایی میانگین متحرک (MACD) – شکل ۶. معامله گران روزانه نیز ممکن است حدضرر را در بالای سایه بالایی در حدود ۵.۱۰ دلار قرار دهند، اگرچه معامله گران میان مدت حدضرر بیشتری را در نظر می گیرند.
یک دوجی سنگ قبر را می توان در زمینه های مختلف بازار یافت. از جمله در هنگام رالی گاوها، ادغام بازار (market consolidations) و همچنین در دامپ های بازار (market dumps).
به این ترتیب دوجی سنگ قبر در یکی از زمینه های بالا، مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد:
- رالی یا صعود گاوها (Bull Rally) _ برای تداوم یک رالی صعودی، گاوها به اعتقاد نیاز دارند. با این حال، یک دوجی سنگ قبر در یک رالی گاو (روند صعودی) نشان می دهد که خرس ها (قدرت نزول بازار) برنده شده اند. از این رو، اعتقاد راسخ گاوها از بین رفته است (ازبین رفتن اعتقاد گاوها باعث افزایش فروش یا همان عرضه زیاد می شود). در این زمینه به دوجی، به عنوان یک شمع معکوس بالقوه نگاه می شود. (شکل ۷)
- Bear Dump _ اُفت شدید قیمت باعث وحشت فروش می شود. در اینجا خرده فروشان به دنبال بهترین فرصت بعدی برای فروش سهام خود هستند. از این رو، وقتی قیمت حتی کمی عقب می رود، معامله گران در آن می فروشند. این اقدام قیمتی (حرکت قیمت) احتمالاً یک دوجی سنگ قبر ارائه می دهد و نشانه ادامه آن است (منظور سیر نزولی).
- بازارر تلفیقی یا ترکیبی (Market Consolidation) _ این همیشه متداول و مشترک نیست. اما در صورت بروز، تمایل شدید بازار نزولی را نشان می دهد. دوجی سنگ قبر نشانه ای از تمایل و تسلط روند نزولی است.

تفاوت بین دوجی سنگ قبر (Gravestone Doji) و دوجی سنجاقک (Dragonfly Doji)
الگوی مخالف دوجی سنگ قبر، دوجی سنجاقک صعودی است. دوجی سنجاقک مانند “T” به نظر می رسد و هنگامی تشکیل می شود که قیمت بالا (high)، باز (open) و بسته (close) شمع نزدیک به هم باشد. دوجی سنگ قبر و دوجی سنجاقک درست شبیه دو شخصیت مخالف هم هستند. در صورت تأیید، می توان یکی را صعودی و دیگری را نزولی نامید، اما گاهی اوقات می توانند در سناریوهای مخالف ظاهر شوند. به شکل ۸ توجه کنید.
به عنوان مثال، یک دوجی سنگ قبر می تواند به دنبال یا انتهای یک روند صعودی بیاید؛ و یک دوجی سنجاقک صعودی در یک روند نزولی ظاهر می شود. برای تأیید هر دو الگو به حجم و شمع قبلی احتیاج است. شاید مفیدتر باشد که هر دو الگو را به عنوان یک نمایش بصری عدم اطمینان به جای سیگنال های نزولی یا صعودی خالص تصور کنیم.
محدودیت های یک الگوی دوجی سنگ قبر
از یک دوجی سنگ قبر می توان برای حدضرر و فهمیدن زمان شروع یک روند نزولی استفاده کرد، اما این روش ها نسبت به سایر شاخص های تکنیکال دقیق تر نمی باشند. اگرچه قابلیت اطمینان کردن با افزایش حجم و یک شمع تأیید کننده بعد از آن افزایش می یابد، اما بهتر است دوجی سنگ قبر با سایر ابزارهای فنی برای هدایت معامله همراه باشد.